Coğrafi İşaret Nedir
Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesine göre;
Coğrafi işaret
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.
Menşe adı
Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağları çok kuvvetlidir.
Mahreç işareti
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir.
GEMLİK ZEYTİNİ COĞRAFİ İŞARETİ
“Gemlik Zeytini” Türk Patent Enstitüsü tarafından 23.09.2003 tarihinden geçerli olmak üzere coğrafi işaret olarak tescil edilmiştir.
Gemlik fidanlarını Gemlik coğrafi işaret sınırları dışında kullanmak suretiyle ürettikleri zeytinleri de “Gemlik Zeytini” adı altında satabileceğini düşünen pek çok işletme ve tüccar bulunmaktadır. Ancak, tescilli ismin kullanımı 22.12.2016 tarih ve 6769 sayılı Kanun ile sınırlandırılmıştır. Gemlik Zeytini “menşe adı” ile koruma altında olduğu için üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin hepsinin tescilde belirtilen coğrafi sınırlar içerisinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu nedenle Akhisar ilçesinde ya da Adana ilinde yetiştirilen bir Gemlik fidanından elde edilen zeytinlere işlendikten sonra Gemlik Zeytini adını vermek kanunen suç teşkil etmektedir.
Tüketicilerin Şubat 2014 tarihinden itibaren satın almış oldukları Gemlik Zeytininin orijinal ürün olup olmadığını anlamak için ambalajındaki hologramlı ve logolu etikete bakmaları yeterli olacaktır. Gemlik Zeytininin coğrafi işaretinin kullanılabilir bir duruma getirilebilmesi için tescil kapsamındaki coğrafi sınırlar içerisinde yetiştirilen ürün miktarının ve üreticilerin kayıt altına alındığı ve satılan her ambalajlı ürünün izlenebilirliğinin sağlandığı bir kontrol sistemi oluşturulmuştur. Bu sistem aynı zamanda tüketicilerin tescilli ürünü ayırt etmelerini sağlayacak logolu bir kontrol etiketini de kapsamaktadır. İzlenebilirlik karekod sistemi ile sağlanacak olup, karekodun herhangi bir kişi tarafından kopyalanmasının önlenmesi için hologramlı etiket ile garanti altına alınmıştır.
Hologramlı Etiketlerin Temini
Gemlik Zeytini coğrafi işaret tescilinde belirtilen alanlar içerisinde ürün almış olan firma sahiplerinin ürün ambalajlarında hologramlı etiket kullanmak istemesi durumunda;
1. Firmalar müstahsil makbuzları ile birlikte Gemlik Ticaret Borsası’na şahsen, telefon ya da e-mail aracılığıyla başvurmaları gerekmektedir.
2. Müstahsil makbuzlarında belirtilen üreticiler, Borsa’nın üretici kayıt sisteminden kontrol edilerek satmış oldukları ürün miktarı ilgili üreticinin stok kaydından düşülmektedir.
3. Müstahsil makbuzunda belirtilmiş olan üreticinin kaydına rastlanamamış ise firma sahibi ile iletişim kurularak ilgili müstahsilin irtibat numarası istenmekte ve müstahsil kurallara uygun bir şekilde kayıt altına alınmaktadır. Müstahsil ile zeytinlik sahibi kişi aynı kişi olmayabilir, bu durumda, müstahsil makbuzunda kayıtlı kişiden zeytinlik tapusuna sahip kişi ile ilgili bilgiler alınmakta ve hologramlı etiket verilecek olan miktar kayıtlardaki kişinin stok hesabından düşülmektedir.
4. Hologramlı etiketler genellikle 2 gün içerisinde hazırlanarak firmalara teslim edilmektedir.
5. Etiketler teslim alınmadan önce, ilk kez etiket alacak olan firmaların kalite kriterlerine ve etiket kullanma kurallarına uyacaklarına dair bir sözleşmeyi imzalamaları gerekmektedir.
Gemlik Zeytini Coğrafi İşaret Kontrol Sistemi Hakkında Bilgilendirme için Tıklayınız…